CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ HÀNG HẢI ISM VIỆT NAM

Thuyền trưởng Đỗ Ngọc Hoài
ISM VIETNAM
Tháng 9 năm 2020

 

Hàng ngàn năm nay, con người đã vận chuyển hàng hóa bằng đường biển, từ quần áo, vải vóc đến lương thực, thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày hầu hết đều được vận chuyển bằng các tầu biển. 
Trong khi nhiều người còn không để ý đến sự hiện hữu của ngành vận tải biển thì nó là một phần rất quan trọng của nền kinh tế toàn cầu. Rất ít người biết những gì đang diễn ra trên các đại dương bao la và vận tải biển là một ngành mang trong mình một chút kỳ bí và cả sự hấp dẫn của nó.

Cũng giống như tầm quan trọng của ngành vận tải biển đối với thế giới và con người, vai trò quan trọng không kém đối với ngành vận tải biển ta đang nói đến là công việc của những người đi biển – những người dũng cảm đang làm việc vất vả ngày đêm trên những con tầu hành trình khắp các đại dương, đối mặt với những sóng dữ và hiểm nguy rình rập. 

Thuyền viên là một trong những lực lượng lao động nhận được ít sự quan tâm từ những tổ chức quốc tế và cả quốc gia của họ. Nếu bạn được thử một lần làm thuyền viên để tham gia một chuyến đi biển, bạn sẽ được trải nghiệm môi trường làm việc bận rộn, vất vả để đưa những con tầu cùng hàng hoá theo kế hoạch, góp phần đảm bảo cho xã hội con người thụ hưởng cuộc sống trên bờ.   

Những điều ghi nhận dưới đây chỉ là một số trong muôn vàn đặc thù của nghề đi biển, để mọi người chúng ta thấy họ xứng đánh được quan tâm và trân trọng.

1. Mang trên mình nền kinh tế toàn cầu

90% lượng hàng hoá của thế giới chúng ta như thực phẩm, dầu mỏ, quặng và các thành phẩm khác của nền công nghiệp được chuyên chở bằng đường biển trên những con tầu. Chúng cần có những thuyền viên lành nghề vận hành, bảo quản và sửa chữa chúng. Có thể nói rằng, không có vận tải biển, thế giới sẽ ngưng trệ, hầu hết con người sẽ không có được những nhu yếu phẩm cần thiết để sinh sống. 

2. Hy sinh những hưởng thụ xã hội bình thường

Một khó khăn lớn nhất mà Thuyền viên phải chịu đựng là sống và làm việc xa gia đình và những người thân. Không tổ chức các sự kiện bình thường của cuộc sống như sinh nhật, kỷ niệm của gia đình hay dự đám cưới của anh hay em mình. Có nhiều người chưa từng có mặt ở nhà trong những lần sinh nhật của con mình. Số người khác thì đã không có thể có mặt trong ngày tang lễ của cha hoặc mẹ mình. Nghề đi biển là một lựa chọn đầy hy sinh mà chỉ có bản lĩnh và tinh thần đã có thể giữ họ vững vàng để hoàn thành trách nhiệm nghề nghiệp của mình trên biển. Trong khi chúng ta trên đất liền đang tổ chức những cuộc vui mỗi khi có dịp thì Thuyền viên đang phải vất vả làm việc trên biển để cho các cuộc vui của chúng ta được như ý.

3. Làm việc trong điều kiện biển động và thời tiết xấu 

Tầu biển thường xuyên gặp các cơn bão biển và sóng dữ khi hành trình. Biển không luôn nên thơ và hiền hoà như chúng ta thường nhìn thấy từ trên bờ. Cho dù nền khoa học và công nghệ thế giới đã phát triển vượt bậc, xong thuyền viên vẫn phải sống và làm việc cùng lúc phải đối mặt với rủi ro thiên nhiên. Nhưng các chuyến hàng vẫn đến nơi đúng lịch trình. Những cơn bão và biển động đã làm một số tầu đắm hàng năm, song không làm những người đi biển nản lòng – Họ sinh ra như là để vượt qua những thử thách như vậy. 

Làm việc trong những điều kiện như vậy không phải là dễ dàng và thú vị như một số người nghĩ. Không phải ai cũng có thể làm việc lâu dài trong những điều kiện như vậy và những người làm việc trên đất liền chẳng bao giờ hiểu hết được những gian khổ mà những người đi biển phải đối mặt. 

4. Đối mặt với cướp biển và rủi ro chiến tranh

Con số thống kê cho thấy luôn có hơn 100.000 thuyền viên đang làm việc trên tầu đi qua hoặc có kế hoạch chuyến tới đi qua vùng biển có nguy cơ cướp biển.  Đã có nhiều tầu cùng thuyền viên bị cướp biển bắt cóc và giữ làm con tin. Họ phải sống trong những điều kiện hết sức thiếu thốn như nhà tù và tra tấn tinh thần. Nguy cơ tầu bị bắt cóc như vậy vẫn còn hiện hữu. Rất nhiều tuyến hàng hải quan trọng nằm trong những vùng có nguy cơ này. 

Ngoài ra, đôi khi các tầu phải đi qua vùng đang có chiến sự hoặc có khả năng xảy ra chiến sự. Họ có quyền từ chối, nhưng ít khi câu trả lời là không.

5. Đối mặt với những rủi ro cho sức khoẻ

Nghề đi biển không bao giờ là công việc dễ dàng, hãy xuống thăm tầu và bạn sẽ hiểu. Nguy cơ ốm đau luôn đe doạ sức khoẻ của thuyền viên vì đặc thù công việc và luôn luôn thay đổi nơi đến. Ngoài các bệnh tật ốm đau thông thường do các sự cố trên tầu, họ còn chịu áp lực tâm lý, nhớ nhà, cảm giác cô đơn và mệt mỏi. Hơn thế nữa, nếu có trục trặc xảy ra với thuyền viên thì trong hầu hết các trường hợp đều không có khả năng có được sự hỗ trợ khẩn cấp của các bác sỹ, họ phải tự lo liệu khi trên biển. Nhưng cho dù vất vả và hiểm nguy đến đâu đi nữa thì người đi biển vẫn đang tiếp tục công việc mà không ngại đối mặt với những rủi ro cho sức khoẻ. Bạn sẽ cảm thấy gì khi bị tai nạn lao động gãy xương mà không có ngay được sự trợ giúp của bác sỹ hay bệnh viện? Vậy mà những thuyền viên đang làm việc trong môi trường có nhiều nguy hiểm và biết rằng không có bác sỹ hỗ trợ khi cần thiết. 

6. Thuyền viên phải làm việc tuân thủ nhiều quy định của các công ước quốc tế và bộ luật

Ngoài việc phải tuân thủ các quy định và nguyên tắc làm việc an toàn trên tầu, thuyền viên còn phải tuân thủ vô vàn những quy định của nhiều công ước quốc tế và bộ luật khác nhau như SOLAS, MARPOL, STCW, MLC 2006, LOADLINE, ISPS, ISM Code và vv… Trong những năm gần đây số lượng các luật và quy định này tăng một cách chóng mặt. Không những thế, mỗi quốc gia mà tầu đến lại có các luật lệ khác nhau mà thuyền viên rất dễ vi phạm. Trong nhiều trường hợp, tầu hoặc thuyền viên bị phạt để quốc gia tăng ngân sách hoặc vì lý do chính trị. Trên bờ, bạn có thể lập tức nhờ luật sư giúp đỡ ngay khi cần để làm rõ bạn đúng sai đến đâu. Điều đó là quá xa xỉ đối với thuyền viên. 

7. Làm việc với công việc lặp đi lặp lại hàng ngày chỉ trên tầu

Đi biển được trải nghiệm vượt qua các đại dương, thăm các địa danh khác nhau nghe có vẻ hấp dẫn với nhiều người. Nhưng hầu hết họ đều không biết được những người đi biển hàng ngày phải làm việc vất vả như thế nào để vận hành con tầu to lớn cùng máy móc của nó. Các tầu mà mỗi thuyền viên đã từng làm việc, đã có thể đã cập đến những địa danh nổi tiếng trên thế giới như New York, Hong Kong, Tokyo …, nhưng phần lớn các địa danh này đối với phần nhiều thuyền viên vẫn chỉ là những hầm hàng, boong tầu hay buồng máy. Đã qua rồi thời kỳ mà tầu nằm dài ngày trong cảng. Nay tầu biển chỉ cần không qua 24 tiếng để xếp hoặc dỡ hàng, làm gì có thời gian để thuyền viên đi bờ. Không những vậy, đến cảng có nghĩa là thêm nhiều công việc, những việc mà không thể làm khi tầu đang hành trình, PSC kiểm tra tầu, survey hàng hoá, nhận vật tư, mua và nhận thực phẩm … Với sự gia tăng của tình trạng khủng bố trên thế giới, nhiều quốc gia thậm chí còn không cho phép thuyền viên lên bờ. Bạn cảm thấy thế nào khi bạn phải làm việc nhiều ngày mà không được rời khỏi văn phòng? Tất nhiên là vô cùng khổ sở và khó chịu. Vậy mà thuyền viên đang mẫn cán và vui vẻ làm việc như vậy.

8. Nhiều thuyền viên không được hưởng chế độ bảo hiểm tương xứng hay bảo hiểm xã hội 

Rất nhiều thuyền viên làm việc mà không được hưởng chế độ bảo hiểm hay hưu trí - những quyền lợi cơ bản mà người lao đông trên trái đất này cần được hưởng. Đã có những trường hợp thuyền viên không được hỗ trợ thoả đáng về y tế và kinh phí chữa trị trên bờ khi họ bị tai nạn trên tầu. Tất cả các sự việc trên không còn xa lạ với thuyền viên.

9. Bị bóc lột, dễ vi phạm luật quốc gia sở tại

Theo tổ chức ITF, thuyền viên nằm trong số lực lượng lao động bị bóc lột và đối xử thiếu công bằng. Họ bị bóc lột, đối xử thiếu công bằng và tổn thương. Nhiều thuyền viên bị bỏ rơi tại các cảng trong khi không có tiền, không biết làm thế nào để hồi hương. Trong quá khứ đã có trường hợp thuyền viên bị tuyên án oan mà không qua một toà án đúng nghĩa và sự hỗ trợ công dân từ phía quốc gia của thuyền viên.  

10. Phòng ở chật hẹp, hạn chế thông tin liên lạc 

Trong khi trên bờ chung ta có thể gọi điện thoại, truy cập các tin tức trên internet bất cứ lúc nào thì thuyền viên phần lớn phải chờ tới khi tầu cập cảng hay chạy sát bờ. Ngoài ra trên nhiều nhiều tầu thuyền viên phải sống trong những phòng ở tồi tàn, ăn đôi lúc còn không đủ no. Trong hành trình dài, rau quả rất thiếu vì không giữ được lâu. Mặc dù MLC 2006 có các quy định để tăng cường nâng cao điều kiện sinh hoạt cho thuyền viên cùng chất lượng thực phẩm xong điều kiện thực tế khó có thể cho phép các quy định này được thực hiện đầy đủ.

Thuyền viên dường như là những người sống vô tư và khoáng đạt. Nhưng còn hơn thế nữa, họ có lẽ là những người rất hiểu giá trị của gia đình và nghề nghiệp. Nhưng cho dù họ đang hiểu rằng họ là lực lượng lao động quan trọng của thế giới chúng ta sống, cho dù quốc gia và công ty của họ còn thiếu quan tâm đúng mực và công bằng đến họ, họ vẫn đang khiêm tốn, không kể công và vẫn tiếp tục miệt mài thực hiện nhiệm vụ của họ - theo chức danh và nghề nghiệp.